🍀پرسش: بر اساس قرآن کریم، آیا انسان اختیار دارد یا اینکه موجودی است کاملاً بی اختیار که تمام اعمالش بر حسب قضا و قدر الهی است؟  

🟢خلاصه جواب:
انسان درموارد اندکی دارای اختیار است و در مواردی بی شمار اختیار ندارد امّا همین اختیار ناچیز نیز کافیست تا انسان در برابر اعمالش مسئول باشد. 

🟢مأخذ: 
🌿اگر انسان هیچ اختیاری نداشت تمامی آیاتی که شامل فرامین الهی از جمله نماز، روزه، حج،رعایت تقوای الهی و ... می شدند یا آیاتی که ثواب و عقاب اعمال را بیان می کردند، بی معنی می شدند چون فرمان دادن به کسی که اختیار ندارد بی معنی است و پاداش دادن و مجازات کردنش دور از عدالت، که چون پروردگار عالم حکیم و عادل است پس قطعاً انسان در این موارد صاحب اختیار است. 
🌿البته مواردی که انسانها در آنها اختیاری ندارد، بسیار بیشتر است نسبت به موضوعاتی که در آن صاحب اختیارند و همین ناچیز بودن این موارد باعث شده که در آیه 68 سوره مبارکه قصص می فرماید:"وَرَبُّکَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ مَا کَانَ لَهُمُ ﭐلْخِيَرَةُ: و پروردگارت هر آنچه بخواهد خلق می کند و بر می گزیند برای آنان اختیار نیست..." 
🌿همین اختیار ناچیز نیز کافیست تا انسان در برابر اعمالش مسئول باشد اما به حکم الهی، تکلیف هر کسی به اندازه وسعش می باشد(لَا يُکَلِّفُ ﭐللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَهَا... : (بقره286)-الله هيچ کس را جز به اندازه توانايی اش تکليف نمی کند ...) 
🌿مثالی که حد اختیار انسان را تا حدودی بیان می کند: 
فرض کنیم در جلسه امتحانی هستیم که از بین صد سوال تستی بیست سؤال را باید انتخاب کنیم و پاسخ بگوییم  
محدوده اختیار ما از بین سؤالات بی شمار به صد سؤال محدود شده است ضمن اینکه در پاسخگویی به سؤالات نیز برای انتخاب گزینه ها، اختیار داریم. البته امتحان گیرنده به نحوی عادلانه سؤالات را مناسب حال و توانایی هر شرکت کننده برایش انتخاب کرده است.